Art. 216 kk [Zniewaga]

§ 1. Kto znieważa inną osobę w jej obecności albo choćby pod jej nieobecność, lecz publicznie lub w zamiarze, aby zniewaga do osoby tej dotarła, podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolności.

§ 2. Kto znieważa inną osobę za pomocą środków masowego komunikowania, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.

§3. Jeżeli zniewagę wywołało wyzywające zachowanie się pokrzywdzonego albo jeżeli pokrzywdzony odpowiedział naruszeniem nietykalności cielesnej lub zniewagą wzajemną, sąd może odstąpić od wymierzenia kary.

§ 4. W razie skazania za przestępstwo określone w § 2 sąd może orzec nawiązkę na rzecz pokrzywdzonego, Polskiego Czerwonego Krzyża albo na inny cel społeczny wskazany przez pokrzywdzonego.

§ 5. Ściganie odbywa się z oskarżenia prywatnego.

Dobrem prawnym chronionym jest w tym przypadku godność człowieka.

Przestępstwo zniewagi można popełnić na trzy sposoby:

 

• • w obecności znieważanego (tzw. zniewaga bezpośrednia);

 

• • pod nieobecność znieważanego, lecz publicznie;

 

• • niepublicznie i pod nieobecność znieważanego, lecz w zamiarze, aby zniewaga do tej osoby dotarła.

Popełniając przestępstwo stypizowane w art. 216 kk, zachowanie sprawcy najczęściej przejawia się poprzez działanie. Można je popełnić słownie, pismnie, poprzez druk, wizerunek (np. karykaturę), a nawet gest.

Sprawca, znieważając inną osobę, wyraża pogardędla niej, w szczególności poniża ją, uwłacza godności i sprawia, aby poczuła się obrażona (por. postanowienie SN z 7 maja 2008 r., III KK 234/07). Znieważyć można tylko osobę żyjącą. Osoby zmarłe podlegają ochronie na podstawie art. 262 § 1 kk.

Ustawodawca w § 3 komentowanego przepisu, przedstawił szczególny przypadek odstąpienia od wymierzenia kary. Przesłanką zastosowania przez sąd (charakter fakultatywny) jest wyzywające zachowanie się pokrzywdzonego, jego odpowiedź naruszeniem nietykalności cielesnej lub zniewagą wzajemną.

W kodeksie karnym istnieje wiele innych przestępstw, których składnikiem jest znieważanie, m.in. przepis art. 133 kk – znieważenie narodu polskiego, art. 135 § 2 kk – znieważenie Prezydenta RP czy art. 226 § 1 kk – znieważenie funkcjonariusza publicznego.

Opracał: adwokat Patrick Wilhelmsen i apl. adw. Ligia Majchrzak
Obraz Pete Linforth z Pixabay