Art.  180a kk  [Prowadzenie pojazdu po cofnięciu uprawnień]

Kto na drodze publicznej, w strefie zamieszkania lub w strefie ruchu, prowadzi pojazd mechaniczny, nie stosując się do decyzji właściwego organu o cofnięciu uprawnienia do kierowania pojazdami, 
podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

Przedmiotem ochrony przestępstwa stypizowanego w art. 180a jest bezpieczeństwo w ruchu drogowym na drodze publicznej, w strefie zamieszkania lub w strefie ruchu. Przepis powyższy był przedmiotem krytyki na etapie prac legislacyjnych, w toku których podnoszono, że penalizacja zachowania sprawczego objętego tym przepisem objęta jest art. 94 § 1 Kodeksu wykroczeń. W wyniku wprowadzenia do kodeksu karnego nowego przestępstwa z art. 180a k.k., doszło do kontrowersyjnej sytuacji, w której osoby które miały w przeszłości uprawnienia do prowadzenia pojazdów, są traktowane jako stwarzające większe niebezpieczeństwo dla bezpieczeństwa w ruchu drogowym, niż osoby, które takich uprawnień nigdy nie posiadały i do których zastosowanie ma art. 94 § 1 Kodeksu wykroczeń.

Krytyka ta wydaje się słuszna, z następujących względów:
„osoba która posiadała uprawnienie do prowadzenia pojazdów i kierowała nimi, posiada niewątpliwie odpowiednie umiejętności, przez co jest mniej niebezpieczna od tej, która nie ukończyła odpowiedniego kursu i nie zdała z wynikiem pozytywnym egzaminu sprawdzającego jej wiedzę teoretyczną i umiejętności praktyczne.

R.A. Stefański” (Opinia na temat poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw z dnia 7 lipca 2014 r. (druk sejmowy nr 2586) z dnia 4 września 2014 r., s. 10-11).

Wobec tego wprowadzenie rozwiązanie narusza spójność systemu prawnego i stanowi element nieuzasadnionego represjonowania kierowców, którzy prowadzili pojazd mając cofnięte uprawnienia do prowadzenia pojazdu.

Co należy rozumieć przez „prowadzenie pojazdu” ?

Przez „prowadzenie” należy rozumieć wyłącznie sytuację, w której pojazd jest w ruchu. Wystarczy, że kierujący uruchomi pojazd i podejmie jazdę, przy czym nie jest konieczne pokonanie dłuższego odcinka drogi.

Kto może ponieść odpowiedzialność z art. 180a k.k. ?

Przestępstwo opisane w art. 180a k.k. ma charakter indywidualny, a tym samym może je popełnić wyłącznie osoba, która decyzją uprawnionego organu została pozbawiona uprawnienia do kierowania pojazdem.

Czy przestępstwo z art. 180a k.k. obejmuje drogi wewnętrzne ?

Nie. Przestępstwo to może być popełnione wyłącznie na drodze publicznej, w strefie zamieszkania lub w strefie ruchu. Pojęcia te są zdefiniowane ustawowo, i tak:

• Droga publiczna – to zgodnie z art. 1 ustawy z 21 marca 1985 r. o drogach publicznych droga zaliczona na podstawie tej ustawy do jednej z kategorii dróg, z której może korzystać każdy, zgodnie z jej przeznaczeniem, z ograniczeniami i wyjątkami określonymi w tej ustawie lub innych przepisach szczególnych (drogi gminne, powiatowe, wojewódzkie, krajowe);
• Strefa zamieszkania – to zgodnie z art. 2 pkt 16 ustawy z dnia 21 czerwca 1997 r. prawo o ruchu drogowym obszar obejmujący drogi publiczne lub inne drogi, na którym obowiązują szczególne zasady ruchu drogowego, a wjazdy i wyjazdy oznaczone są odpowiednimi znakami drogowymi;
• Strefa Ruchu – to zgodnie z art. 2 pkt 16a ustawy z dnia 21 czerwca 1997 r. prawo o ruchu drogowym obszar obejmujący co najmniej jedną drogę wewnętrzną, na którym wjazdy i wyjazdy oznaczone są odpowiednimi znakami drogowymi;

Czy art. 180a k.k. ma zastosowanie w przypadku zatrzymania prawa jazdy przez policję ?

Zatrzymanie prawa jazdy przez policję na podstawie art. 135 ust. 1 ustawy z 21 czerwca 1997 r. prawo o ruchu drogowym ma charakter tymczasowy. Nie jest to decyzja organu właściwego w przedmiocie cofnięcia uprawnień, o której mowa w art. 180a k.k. Zatrzymanie prawa jazdy przez policję nie powoduje utraty uprawnień. Konsekwencją tej czynności jest jedynie zawieszenie uprawnienia do kierowania pojazdami. Wobec tego należy odrzucić możliwość pociągnięcia do odpowiedzialności na podstawie art. 180a k.k. osoby, która prowadzi pojazd pomimo zatrzymania prawa jazdy przez policję.

adwokat Patrick Wilhelmsen, tel. 508-920-164, Kancelaria Adwokacka, ul. Rozbrat 34/36 lok. 95, 00-429 Warszawa.

zdjęcie dzięki uprzejmości alexa z pixabay.