Art.  158 kk  [Bójka i pobicie]

§  1. Kto bierze udział w bójce lub pobiciu, w którym naraża się człowieka na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo nastąpienie skutku określonego w art. 156 § 1 lub w art. 157 § 1,podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

§  2. Jeżeli następstwem bójki lub pobicia jest ciężki uszczerbek na zdrowiu człowieka, sprawcapodlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.

§  3. Jeżeli następstwem bójki lub pobicia jest śmierć człowieka, sprawcapodlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.

Zachowanie sankcjonowane na podstawie art. 158 k.k. polega na braniu udziału w bójce lub pobiciu. Przyjmuje się, że przez bójkę należy rozumieć zdarzenie z udziałem co najmniej trzech osób bijących się ze sobą, w równym stopniu aktywnych, występujących jednocześnie w roli atakującego i broniącego. Pobicie to natomiast zdarzenie polegające na czynnej napaści co najmniej dwóch osób na inną osobę lub osoby, jeżeli sprawcy mają przewagę nad napadniętymi (tak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 23 grudnia 1971 r., IV KR 194/71, OSNKW 1972, nr 6, poz. 98).

Odpowiedzialność karna za udział w pobiciu nie jest uzależniona od tego, czy dany uczestnik pobicia faktycznie zadawał ciosy pokrzywdzonemu, natomiast odpowiedzialności takiej nie może ponieść osoba zachowująca się biernie, a więc osoba będąca jedynie obserwatorem zajścia. Powinnością sądu jest więc ustalenie, czy dana osoba miała jakąś faktyczną rolę w pobiciu. Rola ta nie musi natomiast polegać na zadawaniu ciosów. Można ona także polegać na „zagrzewaniu” uczestników walki, np. poprzez okrzyki czy też inne działania, które z uwagi na charakter tych zdarzeń mogą potęgować ich niebezpieczeństwo (M. Szwarczyk [w:] Kodeks karny. Komentarz, wyd. VII, red. T. Bojarski, Warszawa 2016, art. 158.)

Narażenie – nie każda bójka lub pobicie stanowi przestępstwo w rozumieniu art. 158 § 1 k.k. Przepis ten wymaga, aby doszło do narażenia człowieka na bezpośrednie niebezpieczeństwo wystąpienia skutku określonego w tym przepisie tj. utraty życia, ciężkiego uszczerbku na zdrowiu lub naruszenia czynności narządu ciała lub rozstroju zdrowia, na okres powyżej 7 dni. Musi to być niebezpieczeństwo realne i bezpośrednio. Odpowiedzialność sprawców ma charakter odpowiedzialności quasi-zbiorowej, w której zawinienie odnosić się musi do samego „udziału” w zdarzeniu określanego mianem bójki albo pobicia, przy czym sprawca musi obiektywnie przewidywać, że może nastąpić narażenie dla życiu lub zdrowiu pokrzywdzonego.

Przepis art. 158 §  2 i 3 k.k. penalizuje zachowania, w których niekorzystny skutek nastąpił. Również w tym przypadku przyjmuje się w orzecznictwie, że odpowiedzialność osób biorących udział w bójce albo pobiciu nie jest zależna od tego, czy danej osobie można przypisać zadanie ciosu powodującego określony skutek, o którym mowa w art. 158 § 2 lub 3 k.k., przy czym konieczne jest ustalenie m.in., czy dany uczestnicy mogli przewidzieć te skutki.

adwokat Patrick Wilhelmsen, tel. 508-920-164, Kancelaria Adwokacka, ul. Rozbrat 34/36 lok. 95, 00-429 Warszawa